Over dromen en creativiteit

De betekenis van dromen voor je wakende leven

Al vele jaren werk ik met dromen, die van mezelf en die van cursisten en cliënten. En elke keer blijf ik me verbazen over de rijkdom, de poetische inventiviteit en de wijsheid van dromen.

Ieder van ons betreedt iedere nacht deze wonderlijke wereld. Een droomwereld, die je onbewuste creeert. De wetten en beperkingen waaraan je in je wakende leven gebonden bent zijn daar niet van kracht.
Je kunt bijvoorbeeld vliegen, of van het ene moment op het andere op een totaal andere plaats zijn. Je kunt zelfs twee of meer personages tegelijk zijn.
Het verhaal van de droom vertoont vaak een vreemd gebrek aan logica. Je kunt uit een droom verbaasd en verward wakker worden.
Niet zo vreemd dus, dat sommige mensen hun dromen schouderophalend terzijde schuiven, omdat ze er niets mee kunnen.
Dat is jammer, want als je even de tijd neemt om stil te staan bij je dromen, kunnen ze je veel over jezelf vertellen.

De wijsheid van dromen

Veel mensen kennen het gezegde dat niet begrepen dromen als ongeopende brieven zijn.
Maar van wie is die brief dan, aan wie is hij gericht, en hoe kun je hem lezen?
Een droom is een brief, of eigenlijk meer een multidimensioneel gedicht, van het deel van je dat wijzer is dan je gewone dagelijkse zelf, aan jou. Dat wijzere deel wordt in het mediteren ook wel de droomproducent genoemd.
Als dromer ben je enorm creatief: je bent producent, regisseur, scriptschrijver en speler. Vaak zelfs alle spelers.
Wanneer je meer van je dromen wilt begrijpen is de eerst stap: Je dromen onthouden en noteren. Tips daarvoor staan verderop in dit artikel.
Als je je dromen genoteerd hebt, neem dan later een moment om rustig naar je droom te kijken.
Realiseer je dat je droomproducent met veel zorg dit verhaal en deze setting heeft uitgekozen om jou iets duidelijk te maken.
Begin met ontspannen te zitten. Roep dan de beelden weer op van het landschap van je droom, gebouwd of natuurlijk. Schakel zo veel mogelijk zintuigen in: kijk naar de kleuren, vormen, het licht. Ruik de geuren, hoor de geluiden. Voel de atmosfeer. Wat voor gevoel geeft die je? Is dat een bekend gevoel?
En dan de personages. Behalve je dromende zelf wordt je droom vaak bevolkt door andere figuren. Als het mensen zijn die je in je wakende leven kent zijn er de volgende mogelijkheden:
- De droom zegt iets over de (onderliggende) dynamiek van de relatie.
- De figuur beeldt een deel van jezelf uit, bijvoorbeeld eeen deel dat gulzig is, of angstig.
- Beide.
Als je niet begrijpt wat een bepaald personage in je droom te betekenen heeft, stel jezelf dan de vraag: Wie is dit. Doe alsof je niets van die persoon weet. Je droomt bijvoorbeeld over je broer. Stel jezelf dan de vraag: Wie is mijn broer. Het antwoord zou dan kunnen zijn: iemand die zo met zijn carrière bezig is dat hij geen tijd heeft voor een persoonlijk leven.
In dat geval wil je droomproducent je misschien iets vertellen over jouw leven, en over de verhouding tussen werk en je persoonlijke leven. Om daar meer over te weten te komen moet je naar de rest van het droomverhaal kijken.
De beste benadering van dromen is om niet te snel te denken: O, ik snap het al, dat gaat hierover. Door zo'n houding mis je vaak een andere betekenislaag van een droom. Probeer een onwetende, onderzoekende houding aan te nemen.

Dromen en creativiteit

Behalve dat dromen een uitdrukking zijn van je creativiteit, kunnen ze een bron zijn van inspiratie in je wakend leven.
Een heel waardevolle manier om met dromen te werken is door er vorm aan te geven. Zo voorkom je ook een te analytische of mentale benadering van de droom.
Je kunt een masker maken van een droomfiguur die je angst aanjaagt. Ervaar hoe het is om met dat masker in de spiegel te kijken, en een stem te geven aan die figuur.
Teken of schilder een droom, of een aspect van een droom, zoals een conflict tussen verschillende personages. Gebruik bij het tekenen of schilderen eens je niet-dominante hand, de hand waar je normaal niet mee schrijft of tekent.
Zo maak je directer contact met je onbewuste. En de droom speelt zich af in je onbewuste, en drukt zich uit in de taal van het onbewuste: beelden.
Je kunt ook gedichten maken over dromen, of sculpturen, collages of mandala's.
Laat de rijkdom van je droomwereld een inspiratie zijn voor een rijkdom aan expressie.
Voor de meeste mensen is trouwens de drempel naar dit soort activiteiten kleiner als je met een vriend of vriendin samen werkt, of met een groepje.

Dromen en creativiteit

Je dromen realiseren

Als mensen het hebben over het waarmaken van je dromen bedoelen ze meestal een ander soort dromen: (dag) dromen die te maken hebben met je diepste verlangens. En die verlangens zeggen je iets over je diepste behoeftes, en over je potentieel. Zaken om heel serieus te nemen.
Je nacht dromen zijn vaak zo dat je niet direct behoefte hebt om ze in realiteit om te zetten. Ze kunnen angstig zijn, benauwend, verwarrend.
Toch is het belangrijk bij het werken met dromen om, na het creatieve werk en het verstaan van de boodschap, de verbinding te maken met je dagelijkse realiteit. In je dromen komen de gevoelens naar boven die je als je wakker bent niet toelaat. Dan kan blijken dat een relatie, of een situatie in je werk, je behoorlijk benauwt. Wat kun je er aan doen om je bewegingsvrijheid te vergroten? Wat heeft het deel van je dat in de verdrukking zit nodig? En wat kun je er zelf aan doen om dat te realiseren?
Dromen zijn ook altijd inspiratie tot het nemen van concrete, haalbare stappen in je leven. En zo kunnen ze een brug zijn tussen je rijke innerlijke wereld en de realiteit waarin je leeft.

Onthoud je dromen

-Leg altijd pen, papier (dromenschrift) en zaklantaarn naast je bed.

-Sugereer jezelf voor je gaat slapen: Ik zal vannacht wakker worden uit een droom, of: Ik zal vannacht een droom kunnen onthouden.
Als je liever niet 's nachts wakker wordt uit een droom, zeg dan bij jezelf: als ik morgenochtend wakker word herinner ik me mijn dromen.

-Je kunt ook als je met een bepaalde vraag bezig bent je droomproducent vragen om een droom die je iets duideliijk maakt over deze kwestie. Schrijf voor je gaat slapen iets op over je vraag, de verschillende kanten die deze voor je heeft.

-Voor doorslapers en droomvergeters: Zet je wekker op ongeveer twee uur nadat je meestal in slaap valt, en daarna telkens twee uur later.
Als je dat te veel vindt: Zet je wekker ergens in de tweede helft van de nacht. (De REM perioden, de perioden waarin je droomt, worden langer naar de ochtend toe.)
Een wat zachtere methode: Drink 's avonds minstens drie glazen thee of water, dan word je vanzelf wakker om naar de w.c. te gaan.

-Door de wil om nader contact te maken met je dromen geef je je onbewuste de boodschap dat dromen belangrijk zijn. Hierdoor ga je ze beter onthouden. Als je een boek gaat lezen over dromen, zul je merken dat je je dromen beter onthoudt. (Een lijst van boeken die ik goed vind geef ik aan het eind van dit artikel.)

-Blijf even stil liggen en laat de beelden terugvloeien. Een fragmentje van een droom kan een haak zijn waaraan je de hele droom ophaalt.
Schrijf ook fragmenten op. Bij nader inzoomen kunnen ze je veel zeggen.

-Houd gedachten over wat je die dag gaat doen nog even op een afstand, dromen vervliegen heel snel.

-Kom voorzichtig overeind en schrijf je droom op. Schrijf in de tegenwoordige tijd: Ik loop over een smal paadje...

-Teken een unieke verbale uiting altijd meten op, bijvoorbeeld een gedicht of een treffende zin. Je kunt ook wakker worden met een bepaald liedje in je hoofd. Noteer dat, er is waarschijnlijk een verband met het thema van je droom.

-Schrijf je eerste associaties meteen op.

-Neem nog diezelfde dag een moment om rustig met je droom bezig te zijn. Schrijf je verdere associaties en gedachten over de droom op. Breng ze in relatie met je levensverhaal op dit moment.
Kies een manier om je droom creatief vorm te geven.

-Je kunt jezelf trainen je dromen te herinneren, door er aandacht aan te besteden en waarde aan te hechten.

-Wat je je herinnert zijn niet altijd beelden. Soms word je wakker met een bepaald gevoel. Geef aandacht aan je lichaam, beschrijf het gevoel (opgewonden, bezorgd, rusteloos,) Elk van die woorden kan een droom zijn.

-Soms heb je een gevoel dat je uit een ander gebied komt, waar je iets aan het ervaren was. Dat kan ook een verwijzing naar een droom zijn, schrijf het op.

Als je zo een poosje met je dromen bezig bent zul je merken dat ze je in contact brengen met een onuitputtelijke rijke bron van creativiteit in jezelf.

Inspirerende boeken over dromen

Ann Faraday.
De positieve kracht van het dromen

Aad van Ouwerkerk
mediteren

Gayle Delaney
Living your dreams

Patricia Garfield
Creatief dromen

Jill Mellick
The natural artistry of dreams

Robert Bosnak
A little course in dreams

Verder zijn er natuurlijk tal van interessante boeken over dromen die hier niet vermeld staan. Als je gaat rondkijken vind je waarschijnlijk precies die boeken waar jij wat aan hebt.